نشرح

قلعه

روستای حسن آباد دارای سه قلعه بوده است که هر کدام با توجه به افزایش جمیعت روستا بزرگتر از قلعه ی قبلی ساخته شده است و همان گونه که در بسیاری از نقاط شهری و روستایی ساخت ابنیه از جنوب به سمت شمال پیش رفته است در این روستا نیز اولین قلعه در جنوب روستا و درکنار تپه ای بزرگ به نام «گوش ماهی» ساخته شده بوده است که هم اکنون اثری از آن برجای نمانده است. اما قلعه ی دوم بالاتر از قلعه ی ابتدایی روستا بنا گردیده است که متأسفانه در مورد تاریخ احداث آن همانند قلعه ی اول اطلاعی در دست نمی باشد؛ اگر چه از این قلعه هم اکنون دیواری بزرگ باقی است. از آن جایی که ساکنان این قلعه بر سر درِ خانه های خود، شاخ گوسفند یا شکاری را نصب می کرده اند به «قلعه شاخی» معروف گشته اند که هم اکنون نیز در اطراف آن بنا سکونت دارند.
اما قلعه ی سوم که در ابتدای دوره ی قاجاریه احداث گردیده است در مرکز روستا و متمایل به سمت شمال می باشد. از نکات جالب درمورد این بنای عظیم می توان به این نکته اشاره داشت که با وجود خرابی زیادی که در طول زمان به آن وارد گردیده است از معدود قلعه هایی به شمارمی رود که هنوز زندگی در آن جریان دارد.
آن چه از بزرگان در مورد این قلعه شنیده شده است حکایت از این دارد که زمانی همه ی مردم روستا از اتاق های این بنا سهم داشته اند؛ اگر چه برخی به طور دائم در قلعه زندگی می کرده اند و برخی نیز در اطراف قلعه سکونت داشته و در مواقع خطر به آن پناه می برده اند. از آن جایی که این بنا به منظورحفاظت از مردم در برابر غارتگران ساخته شده بوده است جهات امنیتی در آن به خوبی رعایت گردیده است؛ به عنوان مثال درگاه اصلی ورودی قلعه دارای دو درب بوده که پشت سر هم قرار داشته است. ظاهراً درب بیرونی از جنس چوب پسته  بوده که همین امر موجب استحکام و سنگینی آن گردیده بوده است. امّا درب داخلی که تا مدتی قبل، از آن به عنوان درب ورودی استفاده می شده و سالم بوده است توسط سازمان میراث فرهنگی شهرستان دامغان و به هنگام تعمیر نمای بیروی دیوار قلعه با دربی جدید تعویض گردیده است. از نکات جالب درباره ی ورودی بنا می توان به این مطلب اشاره داشت که در قسمت بالای درب اول شیاری وجود دارد که در هنگام حمله به قلعه از درون آن بر سر دشمن آب جوش می ریخته اند و در صورت گذشتن دشمن از آن و ورود به دالانی که بین دو درب وجود دارد از قسمت سوراخی که تعبیه شده بوده است بر سر مهاجمین آتش می ریخته اند. هم چنین در فاصله ی مکان ریختن آتش و درب دوم شیاری برای پاشیدن آب به منظور حفاظت از درب قلعه در برابر آتش تعبیه شده است.
از نکات دیگری که می توان بدان اشاره نمود حفر یک حلقه چاه در داخل قلعه می باشد که آب شرب ساکنین را در برابر محاصره ی قلعه در زمان های طولانی تأمین می کرده است. هم چنین در این بنا کانالی مخفی وجود داشته است که به حمام خزانه ای روستا که در فاصله ی 30 متری قلعه بوده است متصل می گردیده است. چگونگی معماری اتاق ها و گچبری ها و بخاری های دیواری از دیگر زیبایی های این بنا می باشد که در بخش های مربوطه با قرار دادن تصاویر به بررسی آن می پردازیم.انشاءالله

[جهت دیدن تصاویر و عکس های مربوطه در این قسمت کلیک نمایید ]